Ma/Do 9 – 17, Vr 9 – 16
02 643 12 11
02 643 12 11
Waarom een aparte rechtsbijstandverzekering onmisbaar is
Bij 62% van de verzekerde Belgen zit rechtsbijstand nog altijd geïntegreerd in een andere verzekering, zoals bijvoorbeeld in de auto-, familiale of brandverzekering.* De grootste drijfveer om deze samen in één polis te verzekeren, is vaak “omwille van de eenvoudigere administratie en de lagere prijs”.
Toch blijkt het opnemen van de tak ‘rechtsbijstand’ in een andere verzekering niet altijd zonder risico. Dat werd onlangs bevestigd door het Hof van Beroep in een recent arrest (Brussel, 20 november 2022, nr. 2022/8147). Wie rechtsbijstand onderschrijft bij dezelfde verzekeraar als zijn andere verzekeringen, kan namelijk risico lopen op een belangenconflict.
Welke belangenconflicten kunnen zich in dat geval voordoen?
Binnen de verzekeringsomgeving kunnen we spreken over “risico op belangenconflicten” van zodra een verzekeraar eveneens de tegenpartij verzekert of van zodra een verzekeraar zijn verzekerde dekking geeft voor zowel de tak rechtsbijstand als voor een andere verzekeringstak (zoals een auto- of brandverzekering). Zo kunnen volgende situaties bijvoorbeeld mogelijk tot een belangenconflict leiden:
Wanneer beide partijen bij dezelfde verzekeringsmaatschappij verzekerd zijn, zou de verzekeraar er belang uit kunnen halen de kant te kiezen van diegene die de minste schade heeft opgelopen (om een zo laag mogelijke schadevergoeding te moeten uitbetalen). In dit geval zou de benadeelde verzekerde zijn geïntegreerde rechtsbijstandsverzekering kunnen inroepen om het standpunt van de verzekeringsmaatschappij aan te vechten. Hier ontstaat echter een risico op een belangenconflict, aangezien de verzekeringsmaatschappij benadeeld zou worden als de tak ‘rechtsbijstand’ (inbegrepen in diezelfde verzekering) het standpunt van de verzekerde zou volgen en met andere woorden zou ingaan tegen zijn eigen beslissing.
De schadevergoeding die voorgesteld wordt door de expert van de brandverzekering is volgens de verzekerde te laag waardoor deze beroep doet op zijn rechtsbijstandverzekering (dewelke inbegrepen zit in zijn brandverzekering) om het bedrag van de schadevergoeding aan te vechten. Ook hier ontstaat een risico op belangenconflict, aangezien de brandverzekering benadeeld zou worden als de rechtsbijstand (vervat in dezelfde verzekering) de schadevergoeding hoger zou inschatten en dus zou terugkomen op zijn eigen beslissing.
Er ontstaat discussie over de interpretatie van de polisvoorwaarden tussen de verzekerde en de verzekeraar.
De verzekeringsmaatschappij weigert echter tussen te komen, terwijl het schadegeval volgens de verzekerde wel gedekt zou moeten zijn. In deze situatie zou de verzekerde beroep kunnen doen op zijn geïntegreerde rechtsbijstandverzekering om de beslissing van de verzekeraar te betwisten. Ook hier kan er dus sprake zijn van een belangenconflict aangezien de verzekeringsmaatschappij nadeel zou ondervinden als de rechtsbijstand (inbegrepen in diezelfde verzekering) van mening is dat er toch dekking moet worden verleend.
Hoewel de Europese en Belgische wetgeving verzekeraars, die zowel rechtsbijstand als een andere verzekering in dezelfde polis aanbieden, verplicht “een strikt gescheiden beheer van de poliswaarborgen en activiteiten te waarborgen” blijft het risico op belangenconflicten reëel.
Dat bevestigt ook het Hof van Beroep in Brussel in een recent arrest (Brussel, 20 november 2022, nr. 2022/8147): zo stelt het Hof dat men geen denigrerende uitspraak doet wanneer men meedeelt dat het hebben van een verzekering rechtsbijstand bij een verzekeraar die ook als aansprakelijkheidsverzekeraar opereert tot belangenconflicten kan leiden.
Daarnaast blijken er ook minder schadegevallen gemeld te worden wanneer de rechtsbijstandverzekering geïntegreerd is in een andere hoofdverzekering. Dit wijst erop dat er minder geïnformeerd wordt over de mogelijkheid om van deze rechtsbijstandverzekering gebruik te maken. Deze bevinding wordt bevestigd door de Ombudsman Verzekeringen: “Wanneer de waarborg Rechtsbijstand in de verplichte BA verzekering is opgenomen, wordt deze dekking nog te vaak niet geactiveerd. Noch de verzekeraar BA, noch de verzekeringstussenpersoon vraagt immers om tussenkomst van deze dekking.”**
Wat zijn de voordelen van aparte, onafhankelijke rechtsbijstand?
Door het afsluiten van een aparte en onafhankelijke rechtsbijstandverzekering (lees: een rechtsbijstandverzekering die volledig los staat van andere verzekeringen zoals brand-, auto-, familiale verzekering), beperkt men de kans op eerdergenoemde belangenconflicten.
Aangezien een onafhankelijke rechtsbijstandverzekeraar geen banden heeft met andere verzekeraars, kan de verzekerde er zeker van zijn dat de beslissing van de (brand-, auto- of familiale) verzekeraar met een neutrale blik bekeken wordt en de verzekerde ook daadwerkelijk krijgt waar hij of zij recht op heeft.
Zo kan men bijvoorbeeld in geval van brandschade beroep doen op de aparte rechtsbijstandverzekering om een onafhankelijke expert (die niet bij de brandverzekeringsmaatschappij behoort) aan te stellen, die in het belang van de verzekerde zal nagaan of het voorstel van de brandverzekeraar wel degelijk overeenkomt met het bedrag waar hij recht op heeft. De kosten van deze tegenexpertise worden eveneens gedragen door de rechtsbijstandverzekeraar.
Naast het beperken van bovengenoemde belangenconflicten, biedt een aparte rechtsbijstandsverzekering vaak ruimere dekkingen (zoals bv. dekking bij contractuele geschillen, arbeidsgeschillen of geschillen in verband met echtscheiding of erfenis) die niet altijd zijn inbegrepen bij een geïntegreerde rechtsbijstandverzekering. Daarnaast liggen de verzekerde bedragen (maximale bedrag van tussenkomst) vaak hoger bij een aparte rechtsbijstandverzekeraar.
Sinds kort kan men, indien men een rechtsbijstandverzekering heeft onderschreven die aan bepaalde wettelijke voorwaarden voldoet, van een belastingvermindering genieten. Concreet kan u tot 40% van uw betaalde premie terugkrijgen, waarbij het jaarlijks te betalen bedrag van de premie maximaal € 320 mag bedragen. Dat betekent dat u tot €128 kan terugkrijgen van de belastingen, afhankelijk van uw persoonlijke financiële situatie.
De overheid wil hiermee het grotere publiek aanmoedigen om zich beter te beschermen tegen allerlei mogelijke juridische geschillen. Het moet echter wel gaan om een aparte rechtsbijstandverzekering. Het luikje rechtsbijstand dat vervat zit in uw brand-, auto- of familiale verzekering komt hiervoor niet in aanmerking.***
Moraal van het verhaal?
Ondanks de verschillende wetgevingen die werden ingevoerd om belangenconflicten binnen de verzekeringssector te vermijden, bevestigt het Hof van Beroep dat wanneer rechtsbijstand bij dezelfde verzekeraar als zijn andere verzekeringen onderschreven wordt, het risico ervan blijft bestaan: “Tegen cliënten die rechtsbijstand genieten bij een verzekeraar die ook auto- of gezinsaansprakelijkheid dekt, zeggen dat deze situatie tot belangenconflicten kan leiden, is […] accuraat.”
Echter, dient duidelijk te worden gesteld dat belangenconflicten op verschillende manieren en in allerlei soorten kunnen voorkomen. Zo is het ook mogelijk dat er een conflict ontstaat tussen twee verzekerden die bij dezelfde onafhankelijke rechtsbijstandverzekeraar verzekerd zijn. In dat geval wordt het dossier in principe onmiddellijk overgemaakt aan een externe partij, namelijk een advocaat naar keuze om belangenconflicten te vermijden.
Een aparte rechtsbijstandverzekering kan dus niet alle soorten belangenconflicten uitsluiten. Wel kan men stellen dat aangezien een onafhankelijke rechtsbijstandsverzekeraar op geen enkele wijze economisch gebonden is met een verzekeraar in burgerlijke aansprakelijkheid het risico op bovengenoemde belangenconflicten aanzienlijk minder is in vergelijking met een aansprakelijkheidsverzekeraar.
Meer informatie over de voordelen van een aparte rechtsbijstandverzekering? Ontdek er alles over op onze website.
* Bron: Verslag Rechtsbijstand Assuralia 2020
** Bron: Jaarverslag 2014
*** Bron: Welke rechtsbijstandsverzekering komt in aanmerking voor belastingvoordeel? | Netto (tijd.be)