Toegelicht: de nieuwe regels bij gsm-gebruik in de wagen

De regelgeving rond gsm-gebruik achter het stuur verstrengt. Niets nieuws onder de zon, denk je. Maar weet je ook wat er concreet verandert? En hebben deze nieuwe regels invloed op eventuele terugbetalingen van je verzekering? We leggen het graag voor je uit.

Wat verandert er?

Concreet is het artikel 8.4 van de Wegcode dat verandert. Tot en met 2021 was je enkel in overtreding wanneer je je telefoon in de hand vasthield achter het stuur. Sms’en of bellen met de telefoon in de hand achter het stuur was (en is nog steeds) verboden. Je telefoon mocht wel op je schoot, de passagierszetel of het dashboard liggen en bijvoorbeeld als gps of muziekspeler fungeren. Daar is begin dit jaar verandering in gekomen. Sinds 3 maart 2022 is het verboden om als bestuurder elk mobiel toestel vast te houden, te gebruiken of te manipuleren, tenzij het voertuig stilstaat of geparkeerd is. Belangrijk hierbij is dat het dan niet enkel gaat over je smartphone, maar over elk mobiel elektronisch apparaat met een scherm, zoals bijvoorbeeld een tablet of e-reader.

Mag je een smartphone überhaupt nog gebruiken in de wagen? Je telefoon mag nog steeds dienstdoen als GPS of muziekspeler, als – en enkel en alleen als – het toestel in een geschikte houder zit die aan het voertuig bevestigd is, zoals bijvoorbeeld een smartphonehouder die bevestigd is aan het dashboard. Daar houdt het ongeveer op. Je mag je smartphone wel nog in de hand gebruiken als je stilstaat of geparkeerd bent en dus niet deelneemt aan het verkeer. Let op: Stilstaan voor een rood licht of vaststaan in de file is nog steeds deelnemen aan het verkeer en is dus geen situatie waarin het toegelaten is even snel een berichtje te sturen.

Van GSM naar smartphone, van oude naar nieuwe regels

De regels over gsm-gebruik in de wagen waren zoals een Nokia 3310: twintig jaar geleden erg vernieuwend, maar vandaag niet meer echt relevant. De GSM en andere nieuwe technologische snufjes doorgingen een razendsnelle evolutie, maar de wet volgde – tot voor kort – niet. Daar kwam op 3 maart 2022 verandering in; en met goede redenen.

Uit onderzoek blijkt immers dat er in ons land alleen jaarlijks zo’n 4000 ongevallen gebeuren waarbij een bestuurder afgeleid was door het gebruik van een mobiel apparaat. Een voorzichtige schatting vertelt ons dat er jaarlijks minstens 30 personen sterven in het verkeer door het gebruik van de smartphone achter het stuur. Het aantal gewonden ligt nog veel hoger: ongeveer 2500 personen raken elk jaar gewond door de gevolgen van gsm-gebruik tijdens het rijden.

Hoe komt het dat gsm-gebruik zo’n grote invloed heeft op het rijgedrag? Het gebruiken van een smartphone in de wagen heeft invloed op je reactievermogen als bestuurder. Wanneer je een multimediascherm bedient, reageer je zo’n 30 procent trager. Dat percentage loopt zelfs op tot 35 procent wanneer je het toestel in de hand hebt.

Daar komt nog eens bij dat het lezen van een bericht je ogen gemiddeld vijf seconden van de baan houdt. Dat lijkt niet veel, maar laten we daar eens de snelheid waarmee je rijdt aan verbinden. Met een simpel rekensommetje weten we dat dit betekent dat je met een snelheid van 90 km per uur de lengte van een voetbalveld niet naar de baan kijkt. Redenen genoeg om de boetes voor gsm-gebruik achter het stuur te verhogen van € 116 naar € 174. Overtreders die minder dan twee jaar een rijbewijs op zak hebben worden nog strenger bestraft: deze moeten het theorie- of praktijkexamen opnieuw afleggen vooraleer ze opnieuw mogen rijden. Bij herhaling gelden nog strengere straffen.

Boetes en straffen

Doordat het gebruik van een smartphone achter het stuur vanaf heden beschouwd wordt als een overtreding van derde graad, stijgt de boete van € 116 naar € 174, exclusief een administratieve toeslag van € 8,84. Als je die boete niet betaalt, komt de zaak voor de politierechter. In dat geval kan de boete nog oplopen tot een bedrag tussen € 240 en € 4000. Dat bedrag kan nog eens verdubbeld worden bij eenzelfde overtreding binnen drie jaar na de feiten. Bovendien kan een rechter je nog een rijverbod van acht dagen tot vijf jaar opleggen

Je smartphone gebruiken in de wagen zonder dat deze in een houder zit, wordt dus sinds begin maart 2022 strenger bestraft. Mag je dan bijvoorbeeld wel al rijdend een adres invoeren in je GPS als je smartphone in een houder zit? De Wegcode bepaalt dat je altijd in staat moet zijn om te sturen, de nodige rijbewegingen uit te voeren en het voertuig goed in hand moet hebben. Je smartphone manipuleren, door bijvoorbeeld een adres in te tikken terwijl je telefoon in een houder zit, is dus geen goed idee. Ook deze soorten van afleidingen worden sinds 3 maart als een overtreding van de derde graad beschouwd.

Het nut van een rechtsbijstandverzekering voor je auto

De nieuwe wetgeving heeft niet enkel invloed op het bedrag van eventuele boetes, maar kan ook een invloed hebben op een terugbetaling van je verzekeraar. Stel dat je een ongeval veroorzaakt op een moment dat je ook je smartphone aan het gebruiken bent als gps, al liggend op je schoot en deze dus niet in een houder zit. Dan ben je niet alleen in overtreding, maar kan je ook met je omnium verzekeraar problemen krijgen. Je BA-verzekeraar zal altijd de schade van de tegenpartij dekken, maar voor je eigen schade kan je mogelijks zelf moeten opdraaien. Als je omnium verzekeraar kan aantonen dat er een rechtstreeks verband bestaat tussen het ongeval en jouw gsm-gebruik, is de schade van je wagen voor je eigen rekening. Zo kan er bijvoorbeeld een verkeersdeskundige worden ingeschakeld of kunnen getuigenverklaringen in het nadeel spelen van de bestuurder.  Je verzekeraar stelt dan per slot van rekening dat je roekeloos gedrag de oorzaak is van het ongeval.

Wat als jij van mening bent dat je helemaal niet afgeleid was door je smartphone en je smartphone bijgevolg niet de oorzaak was van de veroorzaakte schade? In dat geval kan je, indien je een rechtsbijstandsverzekering voor je auto hebt afgesloten, op ARAG rekenen om je rechten te verdedigen teneinde alsnog een correcte vergoeding te bekomen bij je omnium verzekeraar.

Beter voorkomen dan genezen

De beste tip die we je kunnen geven, luidt als volgt: gebruik je smartphone niet tijdens het rijden. We weten ook dat de verleiding soms groot kan zijn. Daarom vind je hieronder enkele suggesties om afleiding door je smartphone in de wagen te voorkomen.

*Heb je geen houder? Zorg ervoor dat je smartphone niet binnen handbereik ligt, door deze bijvoorbeeld in het handschoenenkastje of je handtas te bewaren. Dit zorgt er eveneens voor dat je wettelijk volledig in orde bent, want je smartphone ligt niet op de passagierszetel, je schoot of op het dashboard.

*Zet je gsm op “Niet storen”, zodat er geen meldingen, berichten op inkomende oproepen binnenkomen, maar je je smartphone wel nog steeds kan gebruiken als gps of muziekspeler.

*Gebruik je je smartphone als GPS ? Stel dan de route in voordat je vertrekt. Zorg dat je houder op ooghoogte staat, zodat je je blik niet van de weg moet afwenden.

*Tijdens de file is de verleiding om snel even je telefoon te nemen des te groter. Veel kop-staartaanrijdingen gebeuren echter in files louter door afleiding. Let dus net extra op in de filegevoelige locaties.

*Gebruik functies op je smartphone zoals “Siri” die het mogelijk maken om handsfree berichten te versturen, muziek af te spelen of telefoontjes te plegen.